زیرود : زیتون یکی از قدیمی ترین منابع غذایی بشر است که با پیدایش تمدن های اولیه، استفاده از آن نیز رواج پیدا کرده است. مبداً پیدایش این درخت را عده ای منطقه زاگرس در ایران و برخی نیز سوریه، فلسطین و آسیای صغیر می دانند که بعدها به یونان، ایتالیا و اسپانیا، در قرن شانزدهم به آمریکا و در قرن بیستم به چین و استرالیا راه یافته است.
در حال حاضر مراکز عمده کشت زیتون در اطراف دریای مدیترانه می باشد. براساس مستندات موجود قطعا زیتون در دوره های مختلف جزء محصولات عمده تولیدی ایران بوده است.
شناسایی درختان کهنسال زیتون در مناطق مختلف کشور، مسیر غرب به شرق رشته کوه زاگرس از سرپل ذهاب و گیلانغرب در استان کرمانشاه تا جیرفت در استان کرمان و تک درختان زیتون موجود در شهرستان مراوه تپه استان گلستان در همسایگی کشور ترکمنستان، بیانگر پراکنش زیتون در میکرو کلیمای (خرد اقلیم) مناطق مستعد اسکان جمعیت در ایران قدیم بوده است.
در آثار باستانی دوره هخامنشیان و نقش برجسته های دیواره کاخ آپادانا، در صف مراسم بارعام (مربوط به ولایات مختلف که هر یک بهترین تولیدات خود را بعنوان هدیه برای پادشاه به همراه دارند) نمایندگان غرب ایران شاخه و گل زیتون به دست دارند که احتمالا بیانگر تولید زیتون در آن منطقه بوده است.
در کتاب شاهنامه فردوسی اشعار فصل پادشاهی خسروانوشیروان، بیانگر تصمیم حاکم وقت مبنی بر انجام استعدادیابی برای توسعه باغ زیتون و همچنین دلیلی بر تولید انبوه میوه زیتون در آن زمان می باشد به طوری که وقتی تولید محصول کشاورزان بیش از حد متوسط بوده، معافیت مالیاتی بعنوان جایزه شامل حال کشاورزان می شده است:
گزیت رز بارور شش درم
به خرما ستان بر همین بد رقم
ز زیتون و جوز و ز هر میوه دار که در مهرگان شاخ بودی به بار
ز ده بن درمّی رسیدی به گنج نبوید جز این تا سر سال رنج
در سفرنامه ناصرخسرو در توصیف شهر ارجان که هم اکنون منطقه شمالی بهبهان است، آمده است: ارجان شهری بزرگ است و در او بیست هزار مرد بود و بر جانب مشرقی آن رودی آب است که از کوه درآید و به جانب شمال آن رود چهار جوی عظیم بریده اند و آب میان شهر به در برده که خرج بسیار کرده اند و از شهر بگذرانیده و آخر شهر بر آن باغ ها بستان ها ساخته و نخل و نارنج و ترنج و زیتون بسیار باشد.
بیشتر بخوانید: شهرستان رودبار را بیشتر بشناسید
بر اساس اسناد وزارت مالیه دوره قاجار قصد استقراض از دولت روسیه برای تامین هزینه سفر به روسیه و اروپا را داشته است، در قبال 4 هزار تومان قرض، محصول چهار سال باغ های زیتون منطقه رودبار استان گیلان به عنوان سند وثیقه مبادله می شود و در طی 4 سال، سربازان محصول باغ ها را جمع آوری و تحویل نمایندگان کشور روسیه می دادند و به جای آن دولت هر سال وجه محصول سالیانه را به کشاورزان پرداخت می کرده است
1 نظر در “پیشینه زیتون در ایران”